o wszczęciu dochodzenia oraz umorzeniu i wpisaniu sprawy do rejestru przestępstw, zatwierdza prokurator. Przepisy art. 323 stosuje prokurator, a w sprawie, którą po umorzeniu wpisano do rejestru przestępstw – Policja. § 3. (uchylony) § 4. Zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia i wpisaniu sprawy do Kodeks postępowania cywilnego zakłada sytuacje w których Sąd może, ale nie musi zawiesić postępowanie. Mówimy w takim wypadku o fakultatywnym charakterze zawieszenia. Zawieszenie postępowania w poniższych przypadkach następuje jednak z urzędu a nie na wniosek. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu ale fakultatywnie jeśli wystąpi 2. Postanowienie sędziego-komisarza, co do tego, które przedmioty należące do upadłego wchodzą w skład masy upadłości oraz postanowienie w przedmiocie wyłączenia z masy upadłości, wydane w trybie określonym w art. 73, doręcza się wierzycielom. 3. Na postanowienia, o których mowa w ust. 2, przysługuje zażalenie. Osobie, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie – inaczej niż w wypadku postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego – przysługuje zażalenie na postanowienie o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia tylko wówczas, gdy zawiadomienie dotyczyło jednego z przestępstw wymienionych w art. 306 § 1a pkt 3 k.p.k Sąd, po dokonaniu wnikliwej analizy akt sprawy w tym, w szczególności w kontekście zażalenia skarżącego, uznał, iż decyzja procesowa podjęta przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Dzierżoniowie o umorzeniu dochodzenia w sprawie jest zasadna, a zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie, w związku, z czym utrzymał zaskarżone 21. zażalenie na postanowienie prokuratora o zawieszeniu postępowania przygotowawczego (art. 22 § 2 k.p.k.) 88 22. zażalenie na postanowienie sądu o odmowie podjęcia postępowania zawieszonego (art. 22 § 2 k.p.k.) 91 23. Wniosek o skierowanie sprawcy do postępowania mediacyjnego (art. 23a § 1 k.p.k.) 94 . Pokrzywdzony, znaj swoje prawa! Zażalenie na odmowę wszczęcia lub umorzenie śledztwa (dochodzenia) czyli o tym musisz wiedzieć. Tak jak radziłem postanowiłeś przygotować zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa pisemnie. Wysłałeś zawiadomienie pocztą, listem poleconym. Zachowałeś zwrotkę, tak na wszelki wypadek. Otrzymałeś postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia lub śledztwa. Czy to koniec? Nie. Możesz takie postanowienie zaskarżyć. O tym będzie dzisiejszy wpis. Postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa (dochodzenia) oznacza, że organy ściągania nie znalazły podstaw do rozpoczęcia postępowania karnego. W ich ocenie zatem brak jest uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa. Na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa (dochodzenia) przysługuje zażalenie: Pokrzywdzonemu – nawet jeżeli to nie on składał zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Ujawniony pokrzywdzony zawsze jest zawiadamiany jaka decyzja zapadła. Instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie. Osobie, która nie jest pokrzywdzonym, a która złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, ale tylko jeżeli wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jej praw. Chodzi tu o osoby pośrednio dotknięte przestępstwem. Pamiętaj, że każdy ma obowiązek poinformowania organów ścigania o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu. Pisałem o tym obowiązku tutaj: Obowiązek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Może się także zdarzyć, a w praktyce zdarza się często, że postępowanie przygotowawcze zostanie umorzone. Dwie najczęstsze przyczyny umorzenia postępowania to brak znamion czynu zabronionego oraz niewykrycie sprawcy. Umorzenie postępowania oznacza jego zakończenie. Jeżeli nie zgadzasz się z oceną organu powinieneś takie postanowienie zaskarżyć. Na postanowienie o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia przysługuje zażalenie: Stronom – skoro wszczęto postępowanie to muszą być strony. Stronami postępowania przygotowawczego są pokrzywdzony i podejrzany. Każda z nich może zaskarżyć postanowienie o umorzeniu postępowania. Instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie. Osobie, która nie jest pokrzywdzonym, a która złożyła zawiadomienie o określonym typie przestępstw, jeżeli postępowanie karne wszczęto w wyniku jej zawiadomienia, a wskutek tego przestępstwa doszło do naruszenia jej praw. Chodzi tu o konkretne przestępstwa: korupcyjne, składania fałszywych zeznań, tworzenia fałszywych dowodów, zatajanie dowodów niewinności innego człowieka, wywierania wpływu na świadka, przestępstwa przeciwko mieniu i przestępstwa gospodarcze. Uprawnionym do złożenia zażalenia, o którym mowa przysługuje prawo przejrzenia akt. W celu przejrzenia akt prokurator może udostępnić akta w postaci elektronicznej. Musisz wiedzieć, że zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od daty kiedy doręczono Ci postanowienie. Zażalenie przysługuje do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. O tym jak ustalić właściwość Sądu w Twojej sprawie opowiem Ci w kolejnym wpisie. Pokażę Ci także wzór zażalenia. Ale to jeszcze nie koniec. To nie jedyne zażalenia o których powinieneś wiedzieć. Pamiętaj: Jeżeli osoba lub instytucja, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, nie zostanie w ciągu 6 tygodni powiadomiona o wszczęciu albo odmowie wszczęcia śledztwa, może wnieść zażalenie do prokuratora nadrzędnego albo powołanego do nadzoru nad organem, któremu złożono zawiadomienie. Jest to tzw. zażalenie na bezczynność organu. Szczególny wypadek zachodzi gdy dane uzyskane w toku czynności, o których mowa w art. 308 § 1 (tzw. czynności w niezbędnym zakresie), lub prowadzonego przez okres co najmniej 5 dni dochodzenia nie stwarzają dostatecznych podstaw do wykrycia sprawcy w drodze dalszych czynności procesowych, można wydać postanowienie o umorzeniu dochodzenia i wpisaniu sprawy do rejestru przestępstw. Choć postępowanie zostało umorzone, na podstawie ustawy o Policji prowadzone są dalsze czynności w celu wykrycia sprawcy i uzyskania dowodów. Jeżeli zostaną ujawnione dane pozwalające na wykrycie sprawcy, Policja wydaje postanowienie o podjęciu na nowo dochodzenia. Zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia i wpisaniu sprawy do rejestru przestępstw wnosi się do prokuratora właściwego do sprawowania nadzoru nad dochodzeniem. Jeżeli prokurator nie przychyli się do zażalenia, kieruje je do sądu. Podsumowując: w postępowaniu przygotowawczym musisz wiedzieć, że możesz wnieść: Zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia. Zażalenie na postanowienie o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia. Zażalenie na bezczynność organu ścigania. Zażalenie na umorzenie dochodzenia i wpisania go do rejestru przestępstw. Zachęcam Cię do dalszej lektury bloga. Znajdziesz tu wiele interesujących i potrzebnych informacji, które powinieneś wiedzieć. Postanowienie o umorzeniu dochodzenia wydaje Policja. Zazwyczaj jest to wyłącznie formularz nie zawierający nawet uzasadnienia, gdyż Policja nie ma obowiązku sporządzenia go (1). Prokurator często nie wie, że dochodzenie w takiej sprawie było prowadzone, gdyż należy ono do obowiązków Policji. Według Kodeksu postępowania karnego „zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia wnosi się do prokuratora właściwego do sprawowania nadzoru nad dochodzeniem. Jeżeli prokurator nie przychyli się do zażalenia, kieruje je do sądu” (2).Zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia musi spełniać wymogi formalne, które są bardzo ważne w postępowaniu karnym. Dochodzenie jest prowadzone w ramach tzw. postępowania przygotowawczego, które ma na celu ustalenie, czy rzeczywiście popełniono przestępstwo, wykrycie i ujęcie sprawcy tego przestępstwa, wszechstronne wyjaśnienie okoliczności sprawy oraz zebranie, zabezpieczenie i utrwalenie dowodów przestępstwa na potrzeby późniejszego postępowania przed sądem (3). Cele postępowania przygotowawczego odnoszą się także do dochodzenia, zatem warto je znać, aby skutecznie wnieść zażalenie na postanowienie o jego umorzeniu. Jak napisać takie zażalenie? Powinno ono zawierać następujące elementy:1) miejscowość i data napisania zażalenia2) zwrot, do kogo zażalenie jest kierowane. W tym wypadku: Do Prokuratury Rejonowej dla (rejon, dzielnica miasta) w …. (miejscowość) oraz adres prokuratury, której podlega jednostka Policji, która wydała postanowienie 3) wymienienie (jeżeli są znani) osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa oraz osoby pokrzywdzonej (czyli nas w tym wypadku – warto podać swój adres)4) tytuł pisma – czyli „zażalenie na postanowienie Policji (opis dokładny jednostki, która je wydała) sygnatura akt z dnia ……………., a doręczonego w dniu…………………… o umorzeniu dochodzenia we wskazanej sprawie” 5) wstępna treść zażalenia – czyli najważniejsze powody, dla których nie zgadzamy się z postanowieniem o umorzeniu dochodzenia. Ta część ma zawierać zakres naszego zaskarżenia – gdy nie mamy do dyspozycji uzasadnienia, piszemy, że zaskarżamy całe postanowienie Policji 6) kolejny element – zarzuty i uchybienia, które naszym zdaniem wpłynęły na taki postanowienie – np. nie przesłuchanie nas jako pokrzywdzonych, nie przesłuchanie sąsiadki, która widziała złodzieja, zlekceważenie naszego wniosku o zebranie z okolicy samego miejsca kradzieży odcisków palców sprawcy. Można zarzucić brak odpowiednich czynności, czy nawet bierność policjantom prowadzącym dochodzenie. Można nawet zarzucić, że nie wyjaśniono wszystkich okoliczności sprawy i pominięto dowody przez nas wskazane – należy je dokładnie wymienić i Nasze żądania związane z zaskarżeniem postanowienia, a więc : składam wniosek o uchylenie postanowienia Policji z dnia …………… o umorzeniu dochodzenia i przekazanie do dalszego prowadzenia dochodzenia w tym zakresie. 8) napisać uzasadnienie dla naszego zażalenia – rozwijając po kolei poszczególne elementy, wyszczególnione powyżej. Wskazujemy, które czynności czy dowody zostały pominięte, błędnie zweryfikowane przez Policję czy też w jakim zakresie Policja nie zrobiła nic, by rzeczywiście wykryć i ująć sprawcę przestępstwa. Możemy napisać dokładnie czego Policja nie zrobiła i zaznaczyć, że te konkretne czynności z pewnością pomogłyby w odkryciu czy ujęciu Art. 325e § 1 Art. 325e § 4 3) Art. 297 § 1 oceniacie procedury dotyczące tej kwestii? Są jasne czy też powinny zostać uproszczone? Osoby powiadamiające o popełnieniu przestępstwa mogą złożyć zażalenie na umorzenie śledztwa, nawet jeśli nie są pokrzywdzonymi w sprawie. Jest to możliwe wtedy, gdy wskutek czynu zabronionego doszło do naruszenia ich praw. Czy mogę złożyć zażalenie na umorzenie Złożyłem zawiadomienie o podrobieniu mojego podpisu na umowie o świadczeniu usług telekomunikacyjnych. Sprawa została umorzona, gdyż nie udało się ustalić sprawcy, który sfałszował mój podpis. Nie zgadzam się z tą decyzją. Czy mogę złożyć zażalenie? Jeszcze do 23 lipca 2013 r. złożenie zażalenia na postanowienie o umorzeniu dochodzenia lub śledztwa w takiej sprawie mogło skutkować odmową jego przyjęcia z uwagi na złożenie skargi przez osobę nieuprawnioną. To dlatego, że podrobienie umowy jest przestępstwem przeciwko wiarygodności dokumentów. Czytelnik może nie zostać uznany za pokrzywdzonego, mimo że na skutek działania sprawcy będzie miał kłopoty. Obecnie na postanowienie o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia przysługuje zażalenie nie tylko stronom postępowania, lecz także instytucji państwowej lub samorządowej, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie. Prawo do złożenia zażalenia mają też osoby, które złożyły zawiadomienie o przestępstwach, których katalog został wskazany w art. 306 par. 1a pkt 3 Zaliczają się do nich takie czyny jak podrobienie dokumentu, kradzież, złożenie fałszywych zeznań, oszustwo. Prawo do złożenia zażalenia przysługuje tylko wtedy, gdy postępowanie karne wszczęto w wyniku zawiadomienia skarżącego, a jednocześnie wskutek tego przestępstwa doszło w jakikolwiek sposób do naruszenia jego praw. Ustawodawca uzasadnił potrzebę wprowadzenia takiej zmiany tym, że definicja pokrzywdzonego zawarta w art. 49 eliminuje z kręgu pokrzywdzonych osoby, których dobro prawne zostało naruszone lub zagrożone przez przestępstwa w przypadku braku spełnienia kryterium bezpośredniości. W rezultacie, statusu pokrzywdzonego nie ma często osoba, której dobro zostało naruszone przez przestępstwo, lecz pomiędzy tym przestępstwem a naruszeniem bądź narażeniem da się wyodrębnić co najmniej jedno ogniwo pośrednie. Zawiadamiający ma też prawo złożyć zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa (dochodzenia), jeżeli wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jego praw. Art. 1 ustawy z 22 marca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego ( poz. 480). Czy mogę przejrzeć akta sprawy Policja umorzyła sprawę o kradzież przewodów elektrycznych z piwnic w moim bloku. Postępowanie było prowadzone z mojego zawiadomienia. Chciałbym zaskarżyć tę decyzję, jednak nie wiem, co zostało ustalone w sprawie. Czy mogę przejrzeć akta sprawy? W przypadku kradzieży mienia należącego do spółdzielni mieszkaniowych, to właśnie ta osoba prawna może zostać uznana w postępowaniu karnym za bezpośrednio pokrzywdzoną. Spółdzielca składający zawiadomienie o przestępstwie jako współwłaściciel majątku spółdzielni ma jednak prawo złożenia zażalenia na decyzję o umorzeniu dochodzenia lub śledztwa, gdyż wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jego praw. Zgodnie z obowiązującymi od 23 lipca 2013 r. zmianami w kodeksie postępowania karnego wszystkim uprawnionym do złożenia zażalenia na postanowienie o odmowie lub umorzeniu śledztwa przysługuje prawo przejrzenia akt. Nie oznacza to jednak, że zawiadamiający ma prawo natychmiastowego wglądu do akt na każde żądanie. Odbywa się to w miejscu i czasie uzgodnionym z prowadzącym postępowanie. Zdarzyć się może, że z uwagi na realizację czynności procesowych lub nadanie biegu zażaleniu innej osoby uprawnionej materiały sprawy zostały przekazane do sądu lub innej jednostki policji lub prokuratury. Art. 306 par. 1b ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego ( nr 89, poz. 555 z późn. zm.). Czy za niezłożenie zawiadomienia grozi kara Widziałem, jak mój sąsiad prowadził samochód pod wpływem alkoholu. Czy muszę zawiadomić o tym policję i czy jeżeli tego nie zrobię, to grożą mi jakieś konsekwencje? Chociaż w takiej sytuacji kodeks postępowania karnego nakłada na obywateli obowiązek zawiadomienia organów ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu, to za jego niewypełnienie nie grozi odpowiedzialność karna. Zgodnie z procedurą, każdy dowiedziawszy się o popełnieniu takiego czynu, ma społeczny obowiązek zawiadomienia o tym prokuratora lub policji. Tak więc nie tylko pokrzywdzony lub świadek przestępstwa, ale każda osoba dysponująca informacjami na temat jego popełnienia powinna zawiadomić o tym organy ścigania. Przepis art. 304 par. 1 wskazuje jednak jasno, że obowiązek złożenia zawiadomienia ma charakter społeczny, a nie prawny. Oznacza to, że niepodporządkowanie się takiemu nakazowi nie pociąga za sobą sankcji karnych. Obowiązek złożenia zawiadomienia nie ma zastosowania w przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego (np. naruszenie nietykalności cielesnej) i ściganych na wniosek (groźby karalne, uszkodzenie mienia). Społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie ciąży na każdej osobie fizycznej, która dowiedziała się o popełnieniu przestępstwa. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są zobowiązane do niezwłocznego zawiadomienia prokuratora lub policji. Art. 240 zawiera katalog przestępstw (np. zabójstwo, bezprawne pozbawienie człowieka wolności), o których należy zawsze zawiadomić pod groźbą odpowiedzialności karnej. Art. 304 par. 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego ( nr 89, poz. 555 z późn. zm.). Czy rozpoznawane są anonimowe zawiadomienia Chcę złożyć zawiadomienie na policję, gdyż moi sąsiedzi od lat znęcają się nad dziećmi. Nie chcę, by wyszło jednak na jaw, że to ja przekazałem takie informacje. Czy jeżeli złożę anonimowe zawiadomienie, to zostanie ono sprawdzone? Wszczęcie śledztwa lub dochodzenia na skutek anonimowego zawiadomienia może nastąpić tylko po uprzednim sprawdzeniu przytoczonych w nim okoliczności. Za anonim zostanie uznana przez organy ścigania każda informacja, której autor nie jest znany i prawdopodobnie taki chce pozostać. Forma złożenia anonimu też może być różna: informacja telefoniczna bez podania danych osobowych, informacja w formie pisemnej bez podpisu. Będzie nim także zawiadomienie z podaniem nieprawdziwych danych personalnych lub też celowo nieczytelnie podpisane. Anonimowe zawiadomienie nie może zostać zbagatelizowane przez policję czy prokuraturę. Każda informacja o przestępstwie, która dotarła do organów ścigania, powinna być potraktowana tak samo poważnie, jak zawiadomienie opatrzone danymi osobowymi osoby informującej. W granicach swoich zadań policja w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw oraz wykroczeń wykonuje czynności operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe. Sprawdzenie danych zawartych w anonimowym zgłoszeniu może być dokonane zarówno w drodze czynności operacyjnych, jak i w ramach postępowania sprawdzającego określonego w procedurze karnej. Zawiadamiający powinni też pamiętać, że jeżeli zachodzi wobec nich lub osób im najbliższych uzasadniona obawa użycia przemocy lub groźby bezprawnej w związku z ich czynnościami, mogą oni zastrzec dane dotyczące miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości prokuratora lub sądu. Pisma procesowe doręcza się wówczas do instytucji, w której zawiadamiający jest zatrudniony, lub na inny wskazany przez niego adres. Art. 14 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji ( z 2011 r. nr 287, poz. 1687 z późn. zm.). Par. 105 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 25 listopada 2008 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury ( 2013 r. poz. 990). Czy syn odpowie za fałszywe zawiadomienie Mój pełnoletni syn złożył zawiadomienie o uprowadzeniu swojej koleżanki. W rzeczywistości wyjechała ona z chłopakiem w góry i nie chciała, żeby dowiedzieli się o tym rodzice. Sprawa wyszła na jaw i został on wezwany na policję w celu złożenia zeznań. Czy może ponieść jakieś konsekwencje? Każdy, kto zawiadamia o przestępstwie lub przestępstwie skarbowym organ powołany do ich ściągania, wiedząc, że przestępstwa nie popełniono, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat. O tego rodzaju konsekwencjach muszą pouczyć przyjmujący zawiadomienie o przestępstwie funkcjonariusze policji. Odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego zawiadomienia podlegają wyłącznie osoby, które ukończyły 17. rok życia (w świetle prawa karnego są one traktowane jako osoby dorosłe). Osoba zawiadamiająca organ powołany do ścigania przestępstw lub przestępstw skarbowych podlega odpowiedzialności zarówno za to, że informuje o zdarzeniu, którego w ogóle nie było, jak i z uwagi na to, że przedstawia zdarzenie prawdziwe jako przestępstwo cięższe przez podanie nieprawdziwych okoliczności. Niezbędnym elementem jest tutaj zawsze świadomość sprawcy co do fałszywości składanego zawiadomienia. Art. 234 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. ( nr 88, poz. 553 z późn. zm.). Czy otrzymam informację o losach zawiadomienia Złożyłam na policji zawiadomienie dotyczące znęcania się nad kotami mieszkającymi w piwnicy naszego bloku. Czy powinnam zostać poinformowana o losach toczącej się później sprawy? Niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o przestępstwie organ powołany do prowadzenia postępowania przygotowawczego obowiązany jest wydać postanowienie o wszczęciu bądź o odmowie wszczęcia śledztwa. O wszczęciu, odmowie wszczęcia albo o umorzeniu postępowania karnego zawiadamia się także osobę, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie. Zawiadamiający musi więc zostać pisemnie poinformowany o losach złożonego zawiadomienia. Jeżeli nie jest on jednocześnie stroną postępowania (pokrzywdzonym), nie może jednak wymagać, aby na bieżąco informować go o krokach podejmowanych w sprawie czy dopuścić go do udziału w czynnościach procesowych. Procedura karna przewiduje, że jeżeli osoba, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, nie zostanie w ciągu 6 tygodni powiadomiona o wszczęciu albo odmowie wszczęcia śledztwa (dochodzenia), może wnieść zażalenie do prokuratora nadrzędnego albo powołanego do nadzoru nad organem, któremu złożono zawiadomienie. Art. 305 par. 1 i 4 oraz 306 par. 3 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego ( nr 89, poz. 555 z późn. zm.). Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL Kup licencję Zostaliśmy pokrzywdzeni w związku z przestępstwem popełnionym przez osobę trzecią. Miły policjant przyjął zawiadomienie, spisał zeznania i kazał wracać do domu. Po kilku tygodniach do naszych drzwi puka listonosz z przesyłką z Policji lub Prokuratury zawierającą postanowienie o umorzeniu lub odmowie wszczęcia postępowania w sprawie z naszego zawiadomienia. Co robić w takiej sytuacji? Poniżej postaram się przedstawić kilka, mam nadzieję przydatnych porad, w jaki sposób zaskarżyć niesatysfakcjonujące nas postanowienie organów ścigania. Kto może wnieść zażalenie? Krąg osób uprawnionych do wniesienia zażalenia na postanowienie organów ścigania umarzające postępowanie (zarówno dochodzenie jak i śledztwo) lub odmawiające jego wszczęcia został wskazany przez ustawodawcę w art. 306 Wśród osób uprawnionych, wskazanych w tym przepisie znalazł się oczywiście także pokrzywdzony. Istotnym jest, że zgodnie ze wskazanym artykułem uprawnionym do złożenia zażalenia przysługuje prawo do zaznajomienia się z aktami. Osoba, która zdecyduje się zaskarżyć niepomyślne postanowienie nie musi zatem robić tego „w ciemno”. Przysługuje jej prawo do zapoznania się z treścią dokumentów zgromadzonych w toku czynności podjętych przez organy ścigania, może więc skontrolować co zrobiono w celu wyjaśnienia okoliczności związanych z przestępstwem albo czego nie zrobiono. Co więcej, pokrzywdzony jako strona postępowania może wnosić także o wydanie mu kopii dokumentów z akt sprawy, albo o wyrażenie zgodny na sporządzenie ich fotokopii. Należy jednak pamiętać, iż tak uzyskane dokumenty objęte są co do zasady tajemnicą postępowania karnego i nie mogą być udostępniane osobom innym, niż strony. Jeżeli pokrzywdzonym jest niepełnoletnie dziecko, zażalenie w jego imieniu powinien złożyć rodzic, działający w charakterze przedstawiciela ustawowego. Problem rodzi się wtedy, gdy sprawcą działań, które mogą stanowić przestępstwo jest drugie z rodziców. W takiej sytuacji, dziecko powinno być reprezentowane przez przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy na wniosek organu prowadzącego postępowanie. Kiedy wnoszone jest zażalenie? Zażalenie należy wnieść w przeciągu 7 dni od dnia otrzymania postanowienia o umorzeniu postępowania lub o odmowie jego wszczęcia. Termin liczymy od dnia następnego po dniu, w którym doręczono nam przesyłkę, np. jeżeli odebraliśmy postanowienie w dniu 10 stycznia 2017 roku, to upływ 7-dniowego terminu nastąpi z końcem dnia 17 stycznia 2017 roku. Termin do wniesienia środka zaskarżenia jest zachowany, jeżeli nasze zażalenie zostanie wysłane listem poleconym na adres właściwego organu. N ie liczy się zatem termin w jakim adresat faktycznie otrzymał przesyłkę, a data jej nadania. Gdzie wnieść zażalenie? Co do zasady zażalenie wnosimy do Sądu właściwego do rozpoznania sprawy (w uproszeniu – Sądu w rejonie którego popełniono czyn zabroniony), ale za pośrednictwem Prokuratora który wydał/zatwierdził zaskarżane przez nas postanowienie, tj. Sąd Rejonowy w ……………………….. za pośrednictwem Prokuratury Rejonowej w …………………………. Nasze zażalenie powinno być zatem przesłane na adres właściwej Prokuratury Co powinno zawierać zażalenie? W części merytorycznej zażalenia należy wskazać wszelkie uchybienia i wady postępowania przeprowadzonego przez organy ścigania. Oczywiście dobrą praktyką jest wskazanie które przepisy postępowania zostały naruszone w związku z wydaniem postanowienia, ale absolutnie nie jest to warunkiem koniecznym jeżeli zażalenie sporządzane jest przez osobę nie będącą profesjonalistą i nie przesądza o sukcesie lub porażce naszego pisma. Uzasadnienie zażalenia to miejsce w którym należy przedstawić i opisać wszelkie uchybienia, którymi naszym zdaniem dotknięte było postępowanie organów ścigania. Jeżeli nie przeprowadzono jakiś dowodów to należy wskazać jakich i jednocześnie opisać co takie dowody mogłyby udowodnić i do jakich wniosków doprowadzić organy ścigania i Sąd, gdyby zostały przeprowadzone. Jeżeli naszym zdaniem Policja nie przesłuchała wszystkich świadków, nie zabezpieczyła lub nie pozyskała jakiś dowodów to bezwzględnie należy dać temu wyraz właśnie w uzasadnieniu naszego zażalenia. Należy pamiętać, że Sąd co do zasady będzie dysponował tylko materiałami zgromadzonymi (bądź też nie) przez organy ścigania oraz treściami zamieszczonymi w zażaleniu. Im dokładniej opiszemy swoje zastrzeżenia co do prawidłowości działań Policji, tym większa szansa, że Sąd podzieli nasze zdanie i uchyli postanowienie wydane przez Prokuratora. Ile to kosztuje? Nic! Wniesienie środka zaskarżenia w postępowaniu karnym jest wolne od opłat. Czy warto? Wielokrotnie zadawano mi pytanie, czy warto w ogóle składać zażalenie od postanowienia Prokuratora. Wśród ludzi często istnieje przekonanie, że Sąd zawsze stoi murem za organami ścigana, a wszelkie zażalenia, odwołania i skargi to tylko „pozory”, które mają na celu w jakiś tam sposób obłaskawić obywatela. A więc czy warto? Moim zdaniem zdecydowanie warto. Jeżeli mamy choć cień wątpliwości odnośnie tego, czy organy ścigania wykonały swoją pracę w sposób prawidłowy (i nie chodzi tu o złośliwe działanie „na nie korzyść”, czy lenistwo, a zwykłe błędy czy niedopatrzenia, które mogą zdarzyć się każdemu) to w mojej ocenie należy złożyć zażalenie. Jeżeli Sąd podzieli nasze wątpliwości to uchyli postanowienie Prokuratora i przekaże sprawę do dalszego prowadzenia. Postępowanie przygotowawcze nie zawsze toczy się po myśli osób pokrzywdzonych, a organy prowadzące śledztwo albo dochodzenie dochodzą niekiedy – z różnych przyczyn – do przekonania, że dalsze prowadzenie sprawy jest niecelowe – i wydają postanowienie o jej umorzeniu. Czy oznacza to, że sprawa karna bezwzględnie ulega zakończeniu? Na całe szczęście nie: orzeczenia organów postępowania przygotowawczego podlegają kontroli sądowej – jednak nie dzieje się to z urzędu. Postanowienie o umorzeniu śledztwa podlega zażaleniu, które jest formą sprzeciwu od treści wydanej przez Prokuratora albo Policjanta decyzji procesowej. Kto może złożyć zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia albo śledztwa? Katalog osób uprawnionych do zaskarżenia decyzji o umorzeniu postępowania przygotowawczego został wskazany w art. 306 § 1a. pkt 1-3 i obejmuje: strony (a więc podejrzanego i pokrzywdzonego), instytucję państwową lub samorządową, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie oraz osobom, które złożyły zawiadomienia o przestępstwach określonych w art. 228-231, art. 233, art. 235, art. 236, art. 245, art. 270-277, art. 278-294 lub w art. 296-306 kodeksu karnego (tj. sprzedajność, przekupstwo, płatna protekcja, składanie fałszywych zeznań, tworzenie fałszywych dowodów w celu ścigania innej osoby o przestępstwo, zatajanie dowodów niewinności innej osoby, bezprawne wpływanie na uczestników postępowania, przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwa przeciwko mieniu i w obrocie gospodarczym), jeżeli postępowanie w sprawie wszczęto w wyniku złożenia zawiadomienia przez tę osobę, a wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jej praw. Jak złożyć zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia albo śledztwa? Momentem decydującym dla zaskarżenia rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania przygotowawczego jest doręczenie uprawnionemu podmiotowi (na przykład pokrzywdzonemu) decyzji procesowej – postanowienia. W tej chwili rozpoczyna się bieg siedmiodniowego terminu na złożenie zażalenia – można to uczynić osobiście, składając pismo na biurze podawczym organu (pamiętajmy o przygotowaniu dwóch egzemplarzy zażalenia – jednego dla prowadzącego postępowanie, drugiego dla nas, na którym otrzymamy prezentatę wpływu pisma) albo korespondencyjnie, poprzez nadanie pocztą przesyłki poleconej na adres jednostki, która wydała postanowienie podlegające zaskarżeniu. Pismo procesowe można sporządzić samodzielnie, albo zlecić pełnomocnikowi – adwokatowi albo radcy prawnemu. Z chwilą skutecznego złożenia zażalenia postępowanie wchodzi w fazę „międzyinstancyjną”. Autokontrola postanowienia o umorzeniu postępowania karnego Po zapoznaniu się z treścią środka zaskarżenia, Prokurator, który wydał zaskarżone postanowienie (albo który zatwierdził postanowienie wydane przez funkcjonariusza Policji), nie jest jedynie zobligowany do przekazania sprawy do Sądu – może w ramach samokontroli zażalenie uwzględnić i dalej prowadzić postępowanie, może również przeprowadzić określone czynności dowodowe, zmierzające do weryfikacji tez postawionych w zażaleniu. Etap międzyinstancyjny bywa niestety newralgicznym momentem dla postępowania – choć Prokurator ma – w razie nieuwzględnienia zażalenia – ustawowy obowiązek przekazania zażalenia „niezwłocznie” do Sądu, w praktyce zdarzają się na tym etapie nadużycia, a podejmowane czynności (czy też, co gorsza, bezczynności), potrafią dotkliwie wydłużyć rozpoznanie złożonego zażalenia. W większości przypadków, Prokurator nie przychyla się do wniesionego środka zaskarżenia i przekazuje sprawę do Sądu właściwego do rozpoznania sprawy – a więc tego, który byłby właściwy do procedowania w razie wniesienia aktu oskarżenia. Sądowa kontrola zasadności umorzenia postępowania przygotowawczego Po przekazaniu zażalenia wraz z aktami sprawy do Sądu, skarżący oczekuje na wyznaczenie terminu posiedzenia w przedmiocie jego rozpoznania. Zawiadomienie o dacie i godzinie, w której Sąd pochyli się nad sprawą, jest doręczane na piśmie zarówno skarżącemu, jak i jego ewentualnemu pełnomocnikowi. Samo posiedzenie nie trwa przeważnie długo i przyjmuje formę bardzo uproszczonej rozprawy, na której skarżący (i strony przeciwne) oraz prokurator przedstawiają Sądowi swoje racje. Po zapoznaniu się z aktami sprawy, zażaleniem oraz wysłuchaniem uczestników postępowania przygotowawczego, Sąd wydaje postanowienie, które może przyjąć jedną z dwóch form: utrzymania w mocy zaskarżonego postanowienia albo jego uchylenia. W interesie pokrzywdzonego jest uzyskanie rozstrzygnięcia „negatywnego”, bowiem oznacza to, że sprawa zostanie zwrócona Prokuraturze i prowadzona w dalszym ciągu. Orzekając o zasadności zażalenia, Sąd wskazuje, jakie argumenty uznał za zasadne, może też wskazać zakres czynności dowodowych, które powinny zostać przeprowadzone w kolejnym etapie postępowania przygotowawczego. Utrzymanie w mocy zaskarżonego postanowienia kończy bieg postępowania w trybie zwyczajnym, zaś jego ewentualne podjęcie zależy od zaistnienia okoliczności, które nie były znane organowi, który je prowadził, w dniu wydania decyzji o jego zakończeniu. Uchylenie postanowienia o umorzeniu postępowania – co dalej? Po wydaniu przez Sąd postanowienia o uchyleniu postanowienia o umorzeniu postępowania, sprawa wraca do dalszego prowadzenia przez Prokuraturę. Uwaga: żadną miarą nie przesądza to o winie podejrzanego czy osoby podejrzewanej, ani nawet nie stanowi gwarancji, że tym razem Prokurator skieruje do sądu akt oskarżenia! Uchylenie postanowienia o umorzeniu postępowania świadczy jedynie o tym, że w dotychczasowym toku sprawy zaszły nieprawidłowości, które mogły wpłynąć na jej rozstrzygnięcie. Przeprowadzenie dodatkowych czynności dowodowych może doprowadzić do postawienia zarzutów i wyniesienia sprawy na nowy etap, lecz wcale nie musi, gdyż po ich wykonaniu Prokurator może umorzyć sprawę ponownie. W takim przypadku pokrzywdzony w dalszym ciągu zachowuje prawo do zaskarżenia takiego postanowienia, lecz już nie do sądu, lecz prokuratora nadrzędnego. Zatwierdzenie zaskarżonego powtórnie postanowienia otwiera skarżącemu do dochodzenia sprawiedliwości na drodze oskarżenia subsydiarnego – o którym opowiem Państwu w osobnym wpisie.

zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia